NA AUTYZM SIĘ NIE CHORUJE, AUTYZM SIĘ MA 

W ostatnich latach kwiecień kojarzy się z kolorem niebieskim i autyzmem.

Ale co to jest ten autyzm? Dziś spróbujemy troszkę ,,odczarować” to zagadnienie…

Autyzm to zaburzenie neurorozwojowe, za które najczęściej odpowiedzialnym czyni się geny.

Zwykle pierwsze nieprawidłowości pojawiają się do trzeciego roku życia, ale może też pojawić się już w czasie kilku pierwszych miesięcy życia lub też znacznie później, około 4-5 roku życia. Często autyzm objawia się jako regres w rozwoju, na przykład dziecko przestaje mówić.

Osoby z autyzmem inaczej postrzegają świat, inaczej odbierają bodźce smakowe, kolory, lepiej radzą sobie z zadaniami polegającymi z rozpoznawaniem kształtów, lepiej i trwalej zapamiętują detale. 

Dotknięci zespołem Aspergera – lżejszą odmianą autyzmu,  najczęściej mają trudności z zawieraniem relacji społecznych a jeśli są one już zawarte, nie posiadają wystarczająco dużo strategii, by umieć je podtrzymać.  W  funkcjonowaniu osób z tym zaburzeniem istnieje rozdźwięk pomiędzy umiejętnościami poznawczymi i społecznymi, mają trudności                  w komunikowaniu się i tworzeniu relacji społecznych tzw. „sprytu życiowego”, który pełni ważną rolę w codziennym funkcjonowaniu. 

Jednak osoby z zespołem Aspergera lub autyzmem wykazują potrzebę angażowania się
w bliższe relacje społeczne: mają potrzebę przyjaźni, związków seksualnych i małżeństwa  
w podobnym stopniu, co ich rówieśnicy. Młodzież z ZA może izolować się od grupy ze względu na różnego rodzaju przykrości, jakich doświadczyła ze strony kolegów.                        W odpowiedzi na takie zachowania, osoby ze spektrum mogą przyjąć strategię unikania rówieśników,  by nie narażać się na docinki czy przykre żarty.  I tak tworzy się błędne koło, które z biegiem czasu bardzo trudno przerwać.

Jakie są osoby z zespołem Aspergera?

Otóż to często bardzo wartościowe jednostki, które cechuje:

• uczciwość,
• odpowiedzialność,
• determinacja,
• kreatywność,
• szczególne (wyjątkowe) zainteresowania,
• wrażliwość lub nadwrażliwość
• zdolność poświęcania się.

Niestety, mimo to w okresie dorastania młodzież z zespołem Aspergera doświadcza trudności w środowisku rówieśniczym. Wśród najczęściej występujących można wymienić:

• odrzucenie – ze względu na niezrozumienie reguł społecznych, wygląd  czasem niezgodny z aktualnymi trendami mody,
• wyśmiewanie – sposobu mówienia lub zachowania, szczególnych zainteresowań, wrażliwości czy niedowrażliwości sensorycznej, 
• wykluczenie ze wspólnych aktywności np. gier zespołowych, zawodów, konkursów  ze względu na niezdarność motoryczną, nieznajomość reguł lub zbyt sztywne do nich przywiązanie,
• ignorowanie – zarówno przez uczniów jak i nauczycieli, obecności nastolatka, jego propozycji i pomysłów  bez względu na ich wartość merytoryczną, 
• poniżanie – ze względu na odmienność od „normy” przyjętej w danej grupie, sztywność w zachowaniu czy rozumieniu. 

Brak zrozumienia może sprawiać, że osoby z autyzmem i zespołem Aspergera zostają odrzucone i wykluczone ze wspólnych aktywności przez rówieśników. Dlatego niezmiernie ważne jest zrozumienie i wspieranie tych  osób tak, aby kontakty towarzyskie ( w szkole, na zbiórkach, biwakach, obozach) nie wiązał się dla nich z lękiem, bezsennymi nocami czy nieprzyjemnościami, doświadczanymi od innych. Postawa jaką przyjmie kadra może być kluczowa: podopieczni obserwują swoich przełożonych, więc swoim zachowaniem  dorośli mogą modelować postawy rówieśnicze.  Budując pozytywny obraz osób o odmiennych zachowaniach mogą znacząco poprawić ich sytuację społeczną co  może wpłynąć na zmniejszenie ilości trudnych sytuacji oraz na podwyższenie samooceny u młodych osób ze spektrum.

 Należy też dodać, że autyzm to schorzenie, które często jest nazywane „chorobą geniuszy”

U niektórych wybitnych ludzi, autyzm był diagnozowany, lub tę dolegliwość podejrzewano. Poniżej lista osób dotkniętych autyzmem. Jaki miało to wpływ na ich życie?

Lionel Messi  – u argentyńskiego piłkarza zdiagnozowano zespół Aspergera w wieku 8 lat. Eksperci uważają, że dolegliwość paradoksalnie pomogła mu tyle osiągnąć w futbolu. Ludzie cierpiący na zespół Aspergera zawsze szukają szablonów pewnych zachowań i starają się je powtórzyć. Widać to sposobie poruszania się po boisku Messiego. Ludzie dotknięci tym zespołem mają doskonałą pamięć, co wykorzystuje w swojej grze gracz FC Barcelony.

Wolfgang Amadeusz Mozart – choć określenie “syndrom Aspergera” zostało sformułowane dopiero sto lat po śmierci kompozytora, to wielu historyków twierdzi, że austriacki geniusz muzyki cierpiał na autyzm. Tak wynika z jego sposobu zachowania i z analizy jego listów.

Alfred Hitchcock – reżysera i producenta filmowego również podejrzewa się o to, że cierpiał na “zespół Aspergera”. W dzieciństwie był samotnym chłopcem, który co wieczór spowiadał się swojej matce. Miał bardzo bujną wyobraźnię, co pozwala sądzić, że był dotknięty autyzmem. Hitchcock jest uznawany za jednego z najlepszych reżyserów w historii kina.

Albert Einstein – naukowcy twierdzą, że cierpiał na objawy typowe dla zespołu Aspergera. W dzieciństwie był samotnikiem, często powtarzał swoje słowa. Już jako profesor swoim ekscentrycznym zachowaniem podczas wykładów często wprawiał słuchaczy w zakłopotanie.

Isaac Newton – brytyjski fizyk również cierpiał na autyzm. W czasie swojego życia prawie się nie odzywał i był bardzo zaangażowany w swoją pracę tak bardzo, że zapominał o jedzeniu. Miał niewielu przyjaciół, a osoby w swoim otoczeniu traktował obojętnie i wrogo.

Andy Warhol –twórca pop-artu. Wielu oceniało go jako ekscentryka i dziwaka, a naukowcy twierdzą, że miał typowe objawy zespołu Aspergera. W dzieciństwie miał problemy w szkole, a przez całe życie jego relacje z ludźmi były osobliwe. Jak wspominają przyjaciele od małego gromadził wiele przedmiotów, których w ogóle nie rozpakowywał i  nie używał.

Daryl Hannah – jedną z niewielu postaci z Hollywood, która przyznała się do autyzmu jest amerykańska aktorka Daryl Hannah. Twierdzi, że to jest powodem, dla których unika grania w wysokobudżetowych produkcjach i rzadko pojawia się na wystawnych bankietach i filmowych premierach. Nie pojawiam się na premierach nie dlatego, że czuję się ponad to, że uważam się za lepszą, ale dlatego, że jestem przerażona – tłumaczy aktorka., która zagrała w takich filmach jak “Kraj dla twardzieli”, “Łowca androidów”, “Wall Streeet”, czy “Stalowe Magnolie”. 

Tak więc jeśli masz  w swoim kręgu osoby ze spektrum autyzmu lepiej weź  autograf  gdyż –  jak mawiał  klasyk  –  potem  możesz  się  nie  dopchać  ;-)

A oto co o osobach w spektrum autyzmu mówił Rzecznik Praw Obywatelskich w 2020 roku: 

• Osoby w spektrum autyzmu należą do grup najbardziej narażonych na dyskryminację, przemoc i wykluczenie.
• Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju dziecka o podłożu neurologicznym, który dotyczy tysięcy dzieci w całej Polsce.
• Osoby z autyzmem mają problemy z mówieniem, postrzeganiem świata, rozumieniem relacji społecznych.
• Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) autyzm występuje u 1 na 100 dzieci, co oznacza, że w Polsce żyje ich około 400 tysięcy. Światowy Dzień Świadomości Autyzmu, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, ma na celu propagowanie wiedzy na temat tego zjawiska.

Opracowała:  Agnieszka Chmielak – Sarzyńska

Źródla:  „ Twoje zdrowie” Arkadiusz Grochot  -Autyzm – dolegliwość geniuszy?

Fundacja Pomoc Autyzm , Ewa Łukowska  „Relacje z  rówieśnikami dzieci z Zespołem Aspergera.